اختلالات رشدي زبان

تعريف :به هرگونه انحراف يا تاخيردراكتساب ويادگيري گفتاروزبان ،اختلالات رشدي گفتاروزبان مي گويند .

اگر كودك شما گفتار ندارد ، اگر كودك شما تا حدي مي تواند ارتباط برقرار كند اما از جملات كوتاه استفاده مي كند در درك گفتار ديگران مشكل دارد و مدت زمان كمي توجه خود را حفظ مي كند و زود عصبي مي شود و يا اگر كودك شما حتي داراي گفتار طبيعي بوده است اما بر اثر عواملي مثل كم شنوائي ( در اثر بيماريها ) يا ضربه مغزي و … دچار اختلال در گفتار و زبان شده است ، داراي اختلال رشدي گفتار و زبان مي باشد.

اختلالات رشدي گفتار و زبان بر اثر عوامل محيطي ، كم شنوائي ، اوتيسم ،نارسائي ذهني ،زبان پريشي رشدي و صدمات خفيف مغزي ايجاد مي شوند .

براي آشنائي بيشتر شما والدين گرامي ،مربيان عزيز و پزشكان محترم هر يك از عوامل فوق به تفصيل شرح داده مي شود .

عوامل محیطی : يكدسته از اين اختلالات ، اختلالاتي هستند كه بر اثر عوامل محيطي ايجاد شده اند كه شامل محروميت محيطي ، وضعيت نامناسب اجتماعي و دو زبانگي مي شوند . محروميت محيطي در آموزش زبان اثر ويژه اي دارد . كودكاني كه پدر و مادر كمتر با آنها صحبت مي كنند يا كودكاني كه در مراكز شبانه روزي و پرورشگاهها نگهداري مي شوند يا كودكاني كه وضعيت زندگي آنها از نظر اجتماعي و فرهنگي در سطح پائين است و يا سطح سواد كم است و يا در خانواده به چند زبان صحبت مي شود و جزء اين دسته هستند ميانگين طول گفته هاي اين كودكان كمتر از يك كلمه است . از كلمات محدودي هنگام صحبت استفاده مي كنند و … .

کم شنوایی : داشتن دستگاه شنوائي سالم شرط اصلي داشتن گفتار و زبان است . چرا كه ما تا گفته ها را نشنويم آنها را ياد نمي گيريم . دستگاه شنوايي سالم نه تنها براي يادگيري زبان لازم است ، بلكه براي حفظ و نگه داري و كنترل آن نيز ضروري است . زيرا بر طبق تحقيقات انجام شده در افرادي كه پس از ياد گيري زبان دچار آسيب شنوايي مي شوند اختلالات گفتاري مشاهده مي شود . كم شنوائي درجات مختلفي دارد و هرچه شديدتر باشد ميزان اختلال گفتاري فرد كم شنوا نيز بيشتر خواهد بود . بعضي از انواع كم شنوائي درجات مختلفي دارد و هر چه شديدتر باشد ميزان اختلال گفتاري فرد كم شنوا نيز بيشتر خواهد بود . بعضي از انواع كم شنوائي از طريق دارو و جراحي قابل درمان مي باشند . بعضي از آنها نيز بوسيله گذاشتن سمعك جبران مي شوند . افرادي كه دچار كم شنوايي عميق هستند كه در اصطلاح عموم به آنها كر گفته مي شود معمولاً بايد از روشهاي جبراني مثل لب خواني براي گفتار استفاده كنند . اما بعضي از آنها از طريق جراحي كاشت حلزون تا حدي قابل درمانند كه بوسيله آن صداي ناهنجاري كه دراثر كم شنوايي دارند تا حدي بهتر مي شود و بعضي صداهاي محيطي نظير زنگ تلفن و بوق ماشين را مي شنوند و چون بعضي صداها را مي شنوند و لب خواني براي آنها ساده تر مي گردد از جمله علل كم شنوايي ، علل ژنتيكي و مادرزادي است و يا اينكه مادر در طي بارداري قرص و دارو و الكل و مواد مخدر مصرف مي كند يا مبتلا به سرخچه ، سرخك ، آبله مرغان ، آلرژي و … گردد يا كودك تب بالا داشته باشد يا اريون و عفونت گوش و حلق و لوزتين را داشته باشد .

اتیسم :گروه ديگري كه اختلالات رشدي گفتار و زبان دارند كودكان اوتيستيك يا درخودمانده هستند .علت اوتيسم هنوز بدرستي مشخص نشده است .ممكن است بعضي نقائص و بيماريهاي ارثي و ژنتيكي ، بيماريهاي مادر در طي بارداري اعم از روحي و جسمي ، مصرف دارو ، علل محيطي ، نقائص بسيار خفيف مغزي و مشكلات در گوش دادن از جمله علل اين بيماري باشند . اين كودكان هيچ نقص بدني ندارند . بعضي از آنها هيچ صحبتي نمي كنند . بعضي از آنها به طور طوطي وار از گفته هاي ديگران تقليد مي كنند . از هرگونه تغيير در محيط به شدت ناراحت مي شوند .خنده و يا گريه بي موقع ، عدم احساس خطر ، كر نمايي ، عدم حساسيت به درد ، عدم برقراري ارتباط عاطفي ، مقاومت در برابر تغيير ، كناره گيري ، عدم برقراري ارتباط چشمي ، وابستگي به اشياء خاص ، دندان قروچه ، پاسخهاي غير عادي به دريافتهاي حسي ( يعني اينكه وقتي آنها را كتك مي زنند بخندند يا از هرگونه صدايي گريزان باشند و … كه ناشي از آن است كه آن حس در آنها بسيار قوي يا بسيار ضعيف است ) از علائم اين بيماري است .

نارسایی ذهنی : كودكان داراي نارسائي ذهني نيز اختلال رشدي گفتار و زبان دارند ، اشكالات عمده مغزي مثل رشد ناكافي مغز ، علت اصلي نارسائي ذهني ، نارسائي ذهني از خفيف تا شديد در تغيير است .سندرم داون يا منگوليسم نوع بسيار شايع نارسائي ذهني است ، نارسائي ذهني بر اثر بيماريهاي ارثي و ژنتيكي ، ناسازگاري خوني ، اشعه X ، سرخچه ، تيروئيد ، بيماريهاي انگلي مادر ، مصرف دارو و الكل و مواد مخدر توسط مادر و يا تولد زودرس و نرسيدن اكسيژن به كودك و يا مبتلا شدن كودك به منژيت ، آنسفاليت ، صرع ، تب بالا و … ايجاد مي شود .

كودكان آسيب زباني ويژه آسيب خفيف مغزي و زبان پريشي رشدي هوش طبيعي دارند . از شنوايي سالم برخوردارند . مشكلات عاطفي ندارند ، محيط مناسب زباني براي رشد گفتار و زبان دارند اما در يادگيري زبان مشكل دارند .

زبان پريشي رشدي : بر اثر آسيب مغزي بوجود مي آيد و گاهي منجر به فلج مغزي و اختلالات حركتي مي شوند . اين كودكان در درك گفتار ديگران مشكل دارند و در سنين مدرسه در خواندن و نوشتن و رياضي مشكل دارند .

آسيب زباني ويژه : كه به علت صدمات خفيف مغزي ايجاد مي شود كه منشأ ژنتيكي دارد . اين افراد در ابتدا با تأخير در رشد گفتار و زبان خود مواجه اند و از علائم بعدي آنها كم بودن سرعت گفتار ، مشل در درك گفتار سريع و درخواست كاهش سرعت گفتار ، ناتواني در درك قواعد زبان ، توجه زياد به كاربرد قواعد زبان در حين صحبت اصلاح گفتار به هنگام خطا ( كه همواره به شيوه درست نيست ) و … مي باشد .

آسيب خفيف مغزي : كه قابل تشخيص از طريق MRI و CT اسكن نيست و عمده تشخيص آن از طريق تجزيه و تحليل رفتارهاي كودك است . كم بودن توجه ، كم بودن توجه همراه با فعاليت بيش از حد (ADHD) ، كم بودن توانائي در كنترل خود ، منفي گرائي ، كم بودن درك از گذشته و آينده ، درك نكردن گفتار ديگران ، مشكل در حافظه ، درك كم از خود ، نداشتن تحمل در برابر شكست و … از علائم اين اختلال است .

در سنين مدرسه اين افراد ناتواني در يادگيري دروس مدرسه اي دارند . اين افراد در توجه و حافظه و ادراك و … مشكل دارند . در گوش دادن ، خواندن و نوشتن و محاسبات رياضي نيز مشكل دارند . بيش فعالي ، منفي گرائي ، اعمال تكانشي ( مثلاً آرام نشسته ، بعد ناگهان بلند مي شود و فرياد مي زند . ) مشكل در درك زمان و مكان و … نيز در آنها ملاحظه مي شود . در پايان قابل ذكر است كه داشتن يك يا دو نشانه از نشانه هاي مذكور در هر كدام از اختلالات فوق دليل بر بيمار بودن كودك شما نمي باشد . با مراجعه به درمانگاههاي گفاردرماني مي توانيد از سامت كودك خود در اين زمينه ها اطمينان حاصل كنيد .