روشهاي درماني اتيسم

در ادامه ما به چند روش درماني موجود براي کودکان اُتيستيک اشاره خواهيم کرد .اين برنامه ها براي کودکان زير 3 سال طراحي شده اند ولي مي توان از آنها براي کودکان بزرگتر هم بهره برد . يادآور مي شويم که اين روشها براي آشنائي مي باشد و اين مبحث هيچ روشي را براي کودک شما توصيه نمي کند . همانطور که قبلاً ذکر کرديم انتخاب روش مؤثر بايد با مشورت متخصص اُتيسم و در نظر گرفتن همه جوانب باشد . بسيار مهم است که شما خصوصيات ، اختلالات و سطح هوشي کودک خود را خوب بشناسيد و در برنامه درماني او روشهائي را که ميتوانند بهترين نتايج را بدهند منظور کنيد . ممکن است شما تمامي نيازهاي درماني کودک خود را در يک برنامه پيدا نکنيد در اين صورت بهتر است با مطالعه دقيق در ساير برنامه هاي درماني روشهائي را که به کودک شما کمک مي کنند انتخاب کرده و در برنامه درماني او قرار دهيد . تمامي متخصصين در امر اُتيسم معتقدند که تشخيص زودهنگام و شروع درمان در سنين کم بهترين نتايج را دربر خواهند داشت . اگر کودک هر چه زودتر در برنامه درماني قرار گيرد ، زودتر هم به سطح رفتارهاي عادي خواهد رسيد . همچنين افراد متخصصي که بر روي کودکان اُتيستيک سالها کار کرده اند معتقدند هر چه برنامه درماني منظم تر و داراي ساختار دقيقتري باشد مي توان نتايج بهتري را بدست آورد . با توجه به مشکلات و اختلالات خاصي که در بيماران اُتيستيک مشاهده مي شود يک برنامه درماني مناسب بايد اين نيازها را برآورده کند : رشد و بهبود رفتارهاي اجتماعي کودک ، توانائي برقراري ارتباط ، تصحيح رفتاري ، و بهبودي مشکلات مجموعه حواس پنجگانه . گاهي يک برنامه از متعلقات زيادي براي کمک به فرد اُتيستيک برخوردار است .براي مثال برنامه درماني يک کودک مي تواند شامل گفتار درماني ، رشد و بهبود رفتارهاي اجتماعي و دارو درماني باشد و برنامه درماني کودک ديگر از رشد و بهبود رفتارهاي اجتماعي ، بهبود مجموعه حواس پنجگانه و تغييرات رژيم غذائي تشکيل شده باشد .

برنامه هائي براي کودکان زير 3 سال :
اگر کودک شما زير 3 سال سن دارد مي تواند از شانس درمان زودهنگام بهره ببرد . کودک شما مي تواند به دو طريق از اين برنامه درماني زودهنگام بهره ببرد ، يا از طريق درمان در خانه و يا در مراکز درماني . برنامه درماني در خانه مستلزم اين است که يک تيم درمانگر به خانه شما آمده و برنامه درماني را در خانه پياده کنند . در نوع ديگر که درمان در مرکز مي باشد اين شما هستيد که بايد کودک را مرتباً به مرکز برده و تحت درمان قرار دهيد . در هر دو صورت افرادي که با کودک شما کار مي کنند بايد کساني باشند که در زمينه اُتيسم تخصص و تجربه داشته و برنامه درماني را به خوبي فهميده باشند . کمک هاي ديگر نيز با توجه به نياز کودک بايد براي او تهيه گردد مانند کاردرماني ، گفتار درماني و يا بازي درماني .
به عنوان والدين کودک اُتيستيک شما بايد فعاليّت بيشتري نسبت به ساير افراد تيم درماني داشته باشيد . اين شما هستيد که کودک خود را بهتر از ديگران مي شناسيد و مي توانيد به متخصص مربوطه و درمانگران در رابطه با انتخاب و اجراي برنامه درماني کمک زيادي بکنيد . تبادل تجربيات و اطلاعات ميان والدين و درمانگران بسيار مهم و حياتي است و مي تواند در پيشبرد برنامه درماني و پيشرفت کودک بسيار مؤثر باشد . توصيه مي کنيم براي استفاده از امکانات موجود در جهت کمک به اين کودکان و درمان زودهنگام با مراکز بهزيستي نزديک محل زندگي خود تماس بگيريد و از خدمات آنها به اين بيماران استفاده کنيد .
از آنجائي که هيچ کودک اُتيستيک مانند کودک اُتيستيک ديگر نيست ، برنامه درماني مناسب براي يک کودک نيز ممکن است براي کودک ديگر مؤثر نباشد . همين امر باعث شده است که کار ارزيابي و ارائه برنامه هاي درماني مشکل تر باشد . يکي از محققين و متخصصين اُتيسم بيان مي کند که بهتر است هر کدام از مشکلات فرد اُتيستيک را به عنوان يک بيماري فرض کرده و در انتخاب برنامه سعي شود که راه حل هاي اين مشکلات در برنامه گنجانده شوند . شما مي توانيد ليستي از کارهائي را که کودک شما مي تواند و نمي تواند انجام دهد تهيه کرده و در انتخاب برنامه دقت کنيد که آيا برنامه مورد نظر جوابگوي اين موارد مي باشد يا نه . دانستن اين اختلالات يادگيري در کودکان مي تواند به شما کمک کند تا بدانيد که آيا روشي را که انتخاب مي کنيد مؤثر خواهد بود يا نه . دانستن نقاط قوّت کودک نيز بسيار مهم است زيرا به اين ترتيب مي توانيد از انجام کارهاي اضافه با کودک خودداري کرده و بيشتر به نقاط ضعف او بپردازيد .
انجمن اُتيسم آمريکا چند معيار را ارائه داده است که مي توان با استفاده از آنها مؤثر بودن يک برنامه درماني را تشخيص داد :
آيا برنامه درماني به کودک صدمه اي خواهد زد ؟ در صورت شکست برنامه درماني چه تأثيراتي منفي بر کودک و خانواده وارد خواهد شد ؟ آيا اين برنامه درماني از نظر علمي بررسي و تأييد شده است ؟ آيا روشهاي ارزيابي مشخصي در اين برنامه گنجانيده شده است ؟ اين برنامه در مورد ساير کودکان چه مقدار موفقيّت داشته است ؟
چه تعدا از کودکاني که با اين برنامه تحت درمان قرار گرفته اند توانسته اند به مدارس عادي بروند و چه تعداد نتوانسته اند؟آيا درمانگران تعيين شده تجربه و علم کافي براي کار با کودکان اُتيستيک را دارند ؟ فعاليت ها و تمرينات چگونه برنامه ريزي شده اند ؟ کودک در اين برنامه چه مقدار مورد توجه قرار گرفته است ؟ پيشرفت کودک به چه نحوي اندازه گيري خواهد شد ؟ آيا رفتار و پيشرفت کودک به دقت مورد بررسي و ثبت قرار خواهد گرفت ؟ آيا کودک به درستي مورد تشويق و تحريک قرار خواهد گرفت؟ آيا محيط اختصاص يافته براي محل تمرينات به درستي از چيزهائي که ذهن کودک را پريشان مي کند خالي شده است ؟ آيا برنامه درماني به نحوي است که امکان ادامه آن در خانه باشد ؟ هزينه برنامه ، زمان آن ومحل آن در حدّ و توان والدين مي باشد؟

روشهاي رفتار درماني و بهبود ارتباط
رفتارهاي کودکان اُتيستيک اغلب براي والدين و درمانگران مشکل آفرين و ناراحت کننده است . اين رفتارها ممکن است نامناسب‌، تکراري ، تهاجمي و خطرناک باشد و همينطور ممکن است شامل تکان دادن مکرّر دستها ، حرکت مداوم انگشتان ، تکان دادن بدن به جلو و عقب‌ ، گذاشتن اشياء در دهان ، و يا کوبيدن سر به اشياء ديگر باشد .کودکان اُتيستيک همچنين ممکن است به رفتارهاي خودآزاري مانند آسيب زدن به چشمان ، و يا گاز گرفتن
دستان خود عادت داشته باشند .اين کودکان همچنين ممکن است نسبت به درد و سوختگي عکس العملي نشان ندهند .گاهي کودکاني نيز مشاهده شده اند که بدون دليل به ديگران حمله کرده اند .دلايل بروز اين رفتارها در کودکان اُتيستيک هنوز به طور دقيق يافت نشده است و بسيار پيچيده مي باشد ولي برخي از متخصصين معتقدند که اختلالات در حواس پنجگانه کودک مي تواند باعث بروز اين رفتارها شوند و کودک با اين رفتارها مي خواهد اين حواس را ارضاء کند .
مهارتهاي ارتباطي نيز ( هم کلامي و هم نوشتاري ) مشکل مهمي در کودکان اُتيستيک مي باشد . آنها نمي دانند که ارتباط چگونه برقرار شده و چه اهميتي دارد همچنين اين کودکان اغلب در شروع ارتباط و برقراري ارتباط دو طرفه مشکل دارند . بسياري نيز مشکلات گفتاري دارند و ممکن است هيچگاه در طول زندگي خود صحبت نکنند و يا اينکه دير شروع به صحبت کردن بکنند .بعضي از اين کودکان هم ممکن است از مهارت کلامي به نحو نادرست استفاده بکنند مثلاً هر کلمه و يا جمله اي که به آنها گفته مي شود را تکرار مي کنند ( تکرار طوطي وار ) و يا اينکه فقط از کلمات تک براي ارتباط استفاده مي کنند . البته بايد يادآور شد که مشکلات ارتباطي مي توانند باعث بروز ناهنجاريهاي رفتاري شوند مثلاً کودکي که قادر نيست نياز خود را بيان کند ممکن است شروع به فرياد کشيدن و يا خودآزاري کند .
روشهاي فراواني براي بهبود مشکلات اجتماعي،کلامي،حواس ، و رفتارهاي اختلالي تهيه شده است .برخي از اين روشها عبارتند از : اِي بي ِاي ، آموزش جزء به جزء ، فِلور تايم ، داستانهاي اجتماعي ، و بهبود مجموعه حواس پنجگانه .
روش اِي بي اِي Applied Behavior Analysis
بسياري از روشهاي درماني کودکان اُتيستيک بر پايه اصول اين روش تهيه شده اند. اصل مهم اين روش اين است که رفتارهائي که مورد تشويق قرار بگيرند احتمال تکرار و افزايش خواهند داشت و رفتارهائي که مورد توجه قرار نگيرند احتمال حذف شدن آنها وجود دارد .اگر چه اِي بي اِي يک تئوري مي باشد ولي بسياري از مردم از اين اصطلاح براي روشهائي که با اين اصل کار مي کنند استفاده مي کنند . دو روش مهمي که بر پايه اين اصل وجود دارند روش آموزش جزء به جزء و لوواس مي باشند .
در روش آموزش جزء به جزء و روش لوواس هر تمريني که به کودک داده مي شود شامل يک دستور به کودک ، يک عمل از طرف کودک و يک عکس العمل از طرف درمانگر مي باشد .اين روش علاوه بر تصحيح رفتارهاي کودک شامل آموزش مهارتهاي جديد نيز از قبيل مهارتهاي اوليه مانند خوابيدن و لباس پوشيدن تا مهارتهاي پيشرفته مانند برخوردهاي صحيح اجتماعي مي باشد . اين روش ، روشي بسيار دقيق و کامل است .در اين روش معمولاً کودک بين 30 تا 40 ساعت در هفته به صورت انفرادي با درمانگر دوره ديده کار مي کند . هر کار و مهارت جديد به اجزاء کوچکتري تقسيم مي شود . هرگاه کار خواسته شده ازکودک به درستي انجام شود ، کودک مورد تشويق قرار مي گيرد تا در کودک انگيزه تکرار آن و فرمانبري بيشتر شود . اين روش با مخالفت هائي نيز روبرو شده است . برخي از متخصصين معتقدند که اين روش به احساسات کودک لطمه مي زند و مدت زمان آموزش آن در طول هفته تأثيرات ناخوشايندي بر خانواده ميگذارد. به هر حال آمار و ارقام و تجربه نشان داده است که تکنيکهاي اِي بي اِي نتايج مثبت و با ثباتي بر روي کودکان اُتيستيک داشته است .
TEACCH
اين روش اولين روشي بود که در آمريکا براي کودکان اُتيستيک به کار گرفته شد . نام اين روش مخفف عبارت ”درمان و آموزش کودکان اُتيستيک و ناتواني هاي ارتباطي مرتبط با اين بيماري “ مي باشد .در اين روش اعتقاد بر اين است که محيط زندگي کودک بايد با او تطبيق داده شود نه اينکه کودک با محيط تطبيق داده شود .در اين روش از تکنيک خاصي استفاده نمي شود بلکه برنامه درماني بر اساس سطح عملکرد کودک پايه ريزي مي شود .توانائي هاي کودک بر اساس معيارهاي آموزشهاي رواني بررسي مي شود و تکنيکهاي درماني در جهت بهبود ارتباط ، مهارتهاي اجتماعي و انطباقي طراحي مي شوند .در اين روش به جاي اينکه به کودک يک مهارت و توانائي خاص آموزش داده شود ، سعي بر اين است که به کودک مهارتهائي آموزش داده شود تا بتواندمحيط اطراف خود و رفتارهاي اطرافيان خود را بهتر درک کند .به عنوان مثال ، برخي از کودکان اُتيستيک هنگام احساس درد شروع به فرياد زدن مي کنند ، در اين روش سعي برآن است که به کودک آموزش داده شود تا هنگام احساس درد چگونه با برقراري ارتباط آن را به اطرافيان خود بفهماند . اين روش نيز مخالفاني دارد و اين مخالفان معتقدند که اين روش خيلي خشک و پر شاخ و برگ است . همچنين ممکن است کودک اُتيستيک دريابد که در برابر عمل خواسته شده چه انتظاري از او مي رود و فرا بگيرد که بدون فکر ، خلاقيّت و دقت جواب خواسته شده را اجرا کند .
Picture Exchange Communication Systems – PECS
روش ارتباط با تبادل تصوير . يکي از مهم ترين اختلالات در کودکان اُتيستيک عدم توانائي در ارتباط مي باشد. برخي از کودکان اُتيستيک ممکن است صحبت کردن را بياموزند و برخي نيز ممکن است هيچگاه قادر به اين کار نشوند .اين روش ، روش مناسبي براي شروع گفتار و برقراري ارتباط در کودکاني است که قادر به صحبت کردن نمي باشند .در اين روش بر پايه اصول اِي بي اِي ، به کودک آموزش داده مي شود که چگونه مي تواند نياز هاي خود را از طريق دادن تصاوير برآورده کند.از امتيازات مهم اين روش اين است که ارتباط کودک ساده ،قابل فهم ، با تفکر و عمد مي باشد . کودک تصويري را به شما مي دهد و شما بلافاصله مي توانيد منظور او را دريابيد . با اين روش کودک مي تواند با هر کسي ارتباط برقرار کند و تنها کاري که بايد انجام شود گرفتن و دادن تصاوير است .
Floor Time
اين روش توسط يک روانشناس کودک به نام ” استانلي گرين اسپن “ ارائه شده است .اين روش بسيار شبيه بازي درماني است . در اين روش سعي بر اين است که ارتباط کودک با يک فرد ديگر از طريق برنامه هاي دقيق بازي بيشتر و مؤثرتر شود. اين روش شامل شش مرحله مي باشد که کودک در مراحل طي آنها تقليد و چگونه ياد گرفتن را از يک بزرگتر فرا مي گيرد و به عبارتي کودک بايد نرده بام شش پله اي را طي کند .ممکن است کودکان در اين روش با مشکلاتي نيز روبرو شوند مثلا به علت اختلالات حسّي در درک بعضي از تمرينات خواسته شده مشکل پيدا کنند و يا اينکه قادر به انجام برخي از تمرينات بدني موجود در برنامه نشوند .در اين برنامه والدين و درمانگران سعي مي کنند تا پيشرفت کودک را از طريق مسيرهائي که کودک دوست دارد و با جهت دادن به اين مسيرها ، فراهم کنند تا کودک بتواند شش مرحله پيشرفت موجود در اين روش درماني را طي کند.اين روش به طور مجزا کودک را در بدست آوردن مهارتهاي گفتاري و بدني کمک نمي کند بلکه از نظر احساسي و رواني به کودک کمک مي کند تا کودک بتواند درک بيشتري پيدا کرده و از طريق آگاهي و تجربه مهارتهاي ديگر را نيز بدست آورد .معمولاً از اين روش در کنار روشهاي دقيق تر ديگر مانند اِي بي اِي در ساعات فراغت کودک استفاده مي شود .
Social Stories داستانهاي اجتماعي
اين داستانها براي آموزش مهارتهاي اجتماعي به کودکان اُتيستيک آماده شده اند . از طريق اين داستانها به کودک آموزش داده مي شود که چگونه احساسات ، منظور ، و برنامه هاي ديگران را درک کنند .در اين روش يک داستان براساس يک موقعيّت و شرايط خاص با اطلاعات فراوان تهيه شده است که به کودک از طريق گوش کردن به آن کمک ميشود تا بفهمد چه جواب يا عکس العمل مناسب را بايد از خود نشان دهد . اين داستانها معمولاً از سه جزء اصلي تشکيل مي شوند : 1- اطلاعاتي در مورد افراد داستان ، مکان و اجزاء آن 2- احساسات و افکار افراد داستان 3- جوابها و عکس العملهاي مناسبي که بايد وجود داشته باشند . اين داستانها بايد بر اساس نياز کودک براي او خوانده شوند و حتماً بايد از قول اول شخص مفرد و در زمان حاضر باشند . اين داستانها در صورت همراهي با تصاوير و موسيقي مي توانند تأثير بيشتري داشته باشند . بايستي داستانهاي فراهم شده به گونه اي باشند که نقاط ضعف کودک را تصحيح کنند . مثلاً کودکي که از شرائط بخصوصي ترس دارد و يا اينکه در او ايجاد استرس مي کند بهتر است داستانهاي مناسبي در مورد اين شرايط براي او گفته شود.
Sensory Integrationدرک مجموعه حواس
کودکان اُتيستيک اغلب از نظر حس هاي بدن خود داراي مشکلاتي مي باشند . ممکن است اين کودکان داراي آستانه تحريک بالا و يا پائين باشند و يا اينکه مغز آنها قادر نيست از اطلاعات بدست آمده توسط حواس پنجگانه آنها درک درستي از شرايط موجود بدست آورد . در اين روش درماني که مي تواند توسط بازي درمان ، کاردرمان و يا گفتار درمان انجام شود به کودک کمک مي شود تا بهتر از اطلاعات حسي بهره ببرد .مثلاً اگر کودک با حس لامسه خود مشکل دارد از کودک خواسته مي شود تا اشياء متفاوت با جنسهاي متفاوت را لمس کرده و با آنها کار کند . موسيقي درماني نيز جزئي از اين روش است که توسط فرکانسهاي متفاوت حساسيّت کودک را در برابر برخي اصوات کم و يا زياد مي کند . دکتر ” تِمپِل گراندين “ که خود يک بيمار اُتيسم بوده است دستگاهي را طراحي کرده است که با فشارهاي متفاوت بر دست ، حس لامسه را بهبود مي بخشد .قبل از اجراي اين روش درماني ، درمانگر حتماً بايد کودک را به دقت زير نظر گرفته و آشنائي کامل و دقيقي در رابطه با خصوصيات حسي کودک پيدا کند .
درمانهاي رژيمي و داروئي
از آنجائي که اُتيسم يک طيف از بيماريهاي مشابه است نمي توان گفت که يک درمان خاص براي همه اين طيف مي تواند مؤثر باشد . ولي به هر حال متخصصين و خانواده ها به اين نتيجه رسيده اند که با استفاده از چند روش درماني و يا ترکيبي از آنها مي توان به کودکان اُتيستيک کمک کرد تا رفتارهاي اختلالي آنها بهتر شده و عملکرد کلّي آنها پيشرفت کند . اين ترکيب درماني مي تواند ترکيبي از روشهاي روانشناسي و داروئي باشد . تاکنون داروئي يافت نشده است که از بروز اُتيسم جلوگيري کند و يا اينکه آنرا درمان کند ولي متخصصين و خانواده ها به تجربه دريافته اند که بعضي از داروهاي استفاده شده در بيماري هاي ديگر ، در بهبود بعضي از اختلالات اُتيسم مؤثر مي باشند . همچنين مشاهده شده است که تغييرات رژيم غذائي و افزودن برخي ويتامين ها و موادمعدني مي تواند در بهبود برخي از اختلالات اُتيسم مؤثر باشد .در طي ده سال گذشته تحقيقات زيادي در اين مورد انجام شده که نتايج برخي از آنها حاکي از اين است که افزودن برخي ويتامين ها مانند ب6 و ب12 و همچنين حذف برخي مواد مانند گلوتن و کازئين از رژيم غذائي کودک مي تواند در بهبود عملکرد سيستم گوارشي ، آلرژي ها و رفتارهاي کودک تأثير مثبت داشته باشد . البته تمامي تحقيقات و بررسي ها اين مطلب را به صورت علمي و قطعي ثابت نمي کنند . تعدادي از داروهاي بيماريهاي ديگر وجود دارند که در مورد بعضي از کودکان اُتيستيک اثرات مثبت نشان داده اند.اين داروها معمولاً در درمان بيش فعّالي ، اختلالات توجه ، و نگراني در کودکان اُتيستيک مؤثر بوده اند . در اصل مي توان گفت هدف از استفاده دارو در کودکان اُتيستيک ، کاهش رفتارهاي اختلالي در جهت استفاده بهتر و بيشتر کودک از جلسات درماني مي باشد . سعي کنيد در صورتي که متخصصين براي کودک شما دارو تجويز مي کنند اين سئوالات را از آنها بپرسيد : آيا اين دارو اثرات جانبي در کودک خواهند داشت ؟ چه مقدار در طي روز بايد استفاده شود ؟ به چه نحو بايد استعمال شود ؟ در دراز مدت چه تأثيراتي خواهد داشت ؟ چه کسي و چگونه تأثيرات اين دارو را در کودک بررسي خواهد کرد ؟آيا آزمايشات بخصوصي را قبل از استفاده اين دارو بايد انجام داد ؟ آيا استفاده اين دارو هم زمان با ساير داروها و ويتامين ها مشکلي نخواهد داشت ؟. به هر حال به خاطر داشته باشيد که استفاده از هر داروئي براي کودکان اُتيستيک بايد حتماً زير نظر متخصص انجام شده و اثرات آن به دقت تحت بررسي باشد .
شايد بتوان گفت يکي از بيشترين ويتامين هاي استفاده شده براي کودکان اُتيستيک ، ويتامين ب مي باشد .اين ويتامين در ساختن آنزيمهائي که مغز براي فعّاليت خود به آنها احتياج دارد مؤثر است .در 18 تحقيقي که در مورد اين ويتامين انجام شده است نشان داده شده است که حدود نيمي از کودکاني که اين ويتامين در رژيم غذائي آنها بيشتر شده بود ، تأثيرات مثبتي در آنها به وجود آمده بود که اين تأثيرات شامل بهبود رفتار ، بهبود تماس چشمي ، توجه بيشتر ، و افزايش توانائي يادگيري در اين کودکان بود. در بعضي از کودکان ، روغن جگر ماهي که حاوي مقادير فراواني ويتامبن هاي آ و د مي باشد تأثيرات خوبي در افزايش تماس چشمي و بهبود رفتاري داشته است . ويتامين س نيز در عملکرد بهتر مغز تأثير دارد و استفاده آن در برخي از کودکان اثرات مثبت داشته است . در صورتي که قصد استفاده از ويتامين ها را براي کودک خود داشتيد مي بايست حتماً با دکتر متخصص کودک خود مشورت نمائيد و در صورت لزوم آزمايشاتي را انجام دهيد تا مطمئن شويد استفاده بيش از حد معمول اين ويتامين ها اثرات جانبي و مخرب بر روي کودک شما نخواهد داشت . برخي از کودکان اُتيستيک در مورد بعضي از موادغذائي حساسيت هائي از خود نشان مي دهند و حتي ممکن است در مورد آن آلرژي نيز پيدا کنند . ممکن است اين حساسيت ها و آلرژي به صورت رفتارهاي اختلالي در کودک بروز کنند .گزارشهاي فراواني از والدين و متخصصين وجود دارند که حاکي از آن است که حذف اين مواد غذائي از رژيم غذائي کودک باعث پيشرفت چشمگير و بهبود رفتاري شده است . در برخي از کودکان اُتيستيک مشاهده شده است که پروتئين هائي نظير گلوتن و کازئين به خوبي شکسته نمي شوند و باعث بروز مشکلاتي در کودک مي شوند .حذف اين پروتئينها در اين کودکان مي تواند به رفع اختلالت گوارشي در آنها کمک کند و در نتيجه رفتارهاي اختلالي ناشي از آن نيز رفع مي گردند . گلوتن در غلات و کازئين در لبنيات وجود دارند . بايد توجه داشت که در صورت وجود اين مشکل در کودک شما ، نبايد غلات و لبنيات به يکباره از رژيم غذائي کودک حذف شوند زيرا ممکن است اين قطع ناگهاني خود باعث بروز مشکلات ديگري شود . براي اين منظور بهتر است با يک متخصص تغذيه مشورت شود تا نحوه حذف اين مواد و تغيير مناسب رژيم غذائي به شما آموزش داده شود .
روشهاي درماني مکمل
با وجود اينکه تشخيص زودهنگام و درمان زودهنگام اُتيسم بهترين روش در کمک به اين کودکان و درمان آنهاست ، برخي از والدين و محققين معتقدند که روشهاي درماني مکمل ديگري نيز وجود دارند که مي توانند ارتباط کودک با دنياي اطراف و سايرين را بهبود بخشيده و رفتارهاي آنها را بهتر کنند . از انواع اين درمانها مي توان به موسيقي درماني ، هنر ، و حيوان درماني اشاره کرد که مي توانند به صورت فردي با کودک کار شده و يا در مراکز مخصوص به صورت جمعي کار شوند . در تمامي اين روشها افزايش قدرت ارتباط ، بهبود روابط اجتماعي و افزايش اعتماد به نفس مشترک مي باشد . همچنين اين روشها کمک ميکنند تا کودک بتواند رابطه بي خطر و مفيدي را با درمانگر خود و سايرين برقرار کرده و با آنها مأنوس شود . موسيقي و هنر بخصوص مي توانند در رفع مشکلات حواس پنجگانه کودک مفيد باشند زيرا توسط آنها قدرت درک ، شنوائي و ديداري کودک تقويت مي شوند . حيوان درماني معمولا شامل اسب سواري و شنا با دولفين ها مي باشد . در اين درمانها کودک توانائي هماهنگي عضلات و اندامها را مي تواند بدست آورد همچنين احساس دوست داشتن و اعتماد به نفس نيز از فوائد اين نوع درمان است .