چگونه می توان با برقراری ارتباط كلامی با كودك ، لكنت او را برطرف كرد؟

سعی كنید با كودك خود هم صحبت شوید و او را یك جانبه مورد خطاب قرار ندهید
شیوه ای كه شما با كودكتان صحبت می كنید در ارتباط نزدیك با چگونگی گوش كردن شماست ؛ اگر چه بعضی وقت ها ، به نظر می رسد كودك شما نیاز دارد كه او را مخاطب قرار دهید و مواردی را گوشزد نمایید . چرا كه باید او را نسبت به بعضی از چیزها آگاه كنید ، مقررات و آداب و آیین زندگی را به زبان ساده برایش تبیین نمایید ، بعضاً او را متنبه سازید ، یا رفتارش را با صدا و كلمات خود كنترل نمایید . اما به رغم میل خودتان ، متوجه می شوید كه در بیشتر مواقع و بدون این كه ضرورتی داشته باشد ، به جای هم صحبت شدن با كودك ، او را یك جانبه مخاطب قرار می دهید و خطاب به او سخن می گویید.
تعجب نكنید از این كه بعضی از كودكان بیش از دیگران نسبت به این نوع صحبت آمرانه و بمباران مكرر آنان با كلمات ، فوق العاده حساس هستند . بدون شك شما می توانید با تلاش آگاهانه و هوشمندانه در كاهش روش صحبت آمرانه و افزایش مدت زمان صحبت دوستانه با كودك و برقراری ارتباط متقابل موفق باشید و از واكنش های ناخوشایند كودك در برابر صحبت های یك طرفه پیشگیری نمایید . در این صورت زمانی كه با كودك گفت وگو می كنید ، بی تردید شاهد تبادل درونی دیدگاه ها و احساسات خواهید بود. سعی نمایید شیوه سخن گفتن شما با كودك به تدریج تبدیل به سهیم شدن در تجارب یكدیگر شود . این روش برای هر دوی شما خوشایند و نشاط آور خواهد بود.

صحبت های خود را با كودكتان ، برای چند روزی ، روزانه در حدود 5 دقیقه ضبط نمایید و بعد سعی كنید با گوش دادن به نوار ضبط صوت دریابید كه چه میزان از صحبت های شما با او به صورت یك طرفه و آمرانه بوده است . سپس با برنامه ای كه پیش بینی می كنید در چندین نوبت درباره موضوعات مختلف و برای مدت زمان بیشتری با كودك به صحبت بنشینید. در این نشست ها از او سؤالاتی بكنید كه به رفتار خودش مربوط نمی شود . اگر كودك می تواند از تجارب روزانه خود صحبت كند، اجازه بدهید كارهای خود را در طول روز برای شما بازگو نماید . اما اگر بازگو كردن فعالیت های روزانه كودك برای او مشكل اسـت، اصرار نكنید و فشاری به او وارد ننمایید .

با رفتار خودتان سعی كنید این باور را در كودك به وجود آورید كه شما می توانید با صبر و حوصله كافی به حرف های او گوش دهید . در این نشست سعی كنید با صحبتهای دلگرم كننده خود گفت و گو با كودك را پر ثمر نمایید. دقت كنید كه اظهارات ، نظریات و صحبت هایی را كه جنبه قضاوت و انتقاد دارد به حداقل برسانید . با این روش بدون تردید می توانید زمینه لازم را برای صحبت روان و سلیس و راحتی كه كودك شما سزاوار آن است ، فراهم نمایید.




برای گفتار كودك ، الگوی مناسبی ارائه نمایید
تصور ما این است كه شما حتماً سعی دارید الگوی مناسبی برای صحبت كردن كودك خود ارائه نمایید و به همین دلیل همواره خیلی روشن ، صریح و شمرده صحبت كرده ، از كلمات و جملات مناسبی برای نامیدن چیزهای مختلف و شرح وقایع و اتفاقات استفاده می كنید . ما مطمئن هستیم كه شما همیشه در صحبت هایتان با كودك ، از لغات و تركیب كلمات و جملاتی كه متناسب با سن و سطح فهم و ادراك اوست استفاده می نمایید . آیا شما برحسب عادت ، خیلی تند و روان صحبت می كنید ؟ اگر چنین است باید كاملاً متوجه باشید ؛ زیرا ممكن است كودك شما سعی كند كه نحوه حرف زدن شما را ، بدون آنكه واقعاً از نظر قدرت و مهارت كلامی برایش مقدور باشد ، تقلید نماید. لذا در این صورت به طور طبیعی دچار لكنت و وقفه زبان می شود . اگر فكر می كنید كه این مسئله در مورد شما صدق می كند ، پس بهتر است كه كوشش كنید آهسته و شمرده تر صحبت نمایید. هنگام صحبت كردن ، از مكث های طبیعی و لازم غافل نشوید . اگر به هنگام صحبت با كودك ، جملات شما خیلی طولانی و پیچیده بوده یا مطالب شما پیوستگی و ارتباط لازم را نداشته باشد ، به احتمال زیاد كودك در فهمیدن حرف های شما با مشكل مواجه شده ، در ارائه پاسخ های مطلوب دچار تردید می شود . این قبیل شرایط ، از جمله زمینه هایی است كه موجب می شود كودك به هنگام گفتن پاسخ ، دچار ناروانی كلامی گردد. بنابراین همواره سعی كنید تا آنجا كه برایتان مقدور است از جملات ساده و كوتاه استفاده نمایید.
نكته دیگر این كه ، آیا به هنگام گوش دادن به صحبت های كودك بعضاً این تمایل در شما بوده است كه حرفش را قطع كرده ، جملات او را صرفاً به دلیل این كه می دانید چه می خواهد بگوید ، قطع كنید ؟ این كار هم كه انجامش واقعاً ضرورتی ندارد ، بی جهت موجب افزایش اضطراب و فشار روانی كودك می شود .

با صبر و حوصله به كودك فرصت دهید كه راحت صحبت كند.
به یقین شما می توانید عادت كنید كه واكنش و صحبت صبورانه ای داشته باشید . با رفتار مهربان خود ، با صبر و حوصله و بردباری تان به كودك خویش ثابت كنید كه مادر و پدر ، همیشه برای گوش كردن به صحبتهای او وقت دارند.
برای كودك تجارب خوشایندی از صحبت كردن فراهم نمایید
.به طور مسلم شما تاكنون با گوش دادن به حرفهای كودكتان ، به گونه ای كه ما تشریح نمودیم ، مسئله صحبت كردن را برای او به مسئله ای خوشایند و نشاط آور تبدیل نموده اید. اما انتظار ما از شما بیش از اینهاست . شما می توانید حتی زمانی كه كودك اولین سال زندگی خود را می گذراند و هنوز صحبت كردن را نیاموخته است ، سخن گفتن با كودك را با فعالیت های خوشایند توام نمایید. مثلاًً خواندن شعر یا سرود به هنگامی كه كودك را در آغوش گرفته ، آرام آرام تكان ( تاب ) می دهید برای هر دوی شما نشاط آور و آرامش بخش خواهد بود . بیشتر وقت ها راجع به كارهایی كه در منزل یا بیرون از منزل انجام می دهید برای كودك صحبت كنید . هر چقدر صحبت ها و فعالیت های خوشایند و یا به دیگر سخن ، تفریحات و سرگرمی های كلامی را در خانواده بیشتر نمایید ، كودك شما سریع تر می آموزد كه صحبت كردن می تواند خوشایند و لذت بخش باشد . از سوی دیگر ، این نوع فعالیت های كلامی خوشایند ، جبران كننده اوقاتی خواهد بود كه از كلام برای متنبه نمودن ، تنبیه ( تنبیه شفاهی ) ، سرزنش و تكذیب رفتار كودك استفاده می شود .بعضی از مواقع نیز لازم است همه اعضای خانواده ، به حرف های كودك كاملاً توجه نماید ، ولو این كه این كار مستلزم كنترل رفتار و جلب توجه دیگر خواهران و برادران كودك باشد . علاوه بر این ، آنها ( خواهران و برادران ) لازم است یاد بگیرند به جای این كه همیشه خودشان توجه دیگران را جلب كنند ، فرصت بدهند تا دیگران هم صحبت كنند . البته اگر كودك هم به نوبه خود بخواهد كه در صحبت ها متكلم وحده باشد ، به او نیز باید به گونه ای فهمانده شود كه دیگران هم لازم است صحبت كنند . در هر حال در این زمینه آنچه بسیار مهم است این است كه از فراهم نمودن زمینه ها و تجارب دلسرد كننده و یاس آور برای كودك باید اجتناب ورزید .

زهره پری نوش