آشنایی با مشکلات ناشنوایان

حدود۴۵۰ هزار ناشنوا و کم شنوا در کشور زندگی می کنند

ناشنوایی یکی از معلولیت هایی است که گریبانگیر عده ای از مردم می شود. متاسفانه در کشور ما ناشنوایان همانند دیگر معلولان جسمی، حرکتی و حسی با مشکلات عدیده ای روبه رو هستند. نام گذاری یک روز تحت عنوان روز جهانی ناشنوایان، حاکی از توجهی است که این عده از معلولان نیازمند آن هستند. رضا غلامی مدیر کل دفتر امور توانبخشی معلولان جسمی، حرکتی و حسی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به شعار امسال روز جهانی ناشنوایان در گفت وگو با خراسان می گوید: شعار امسال «deaf culture» یا « آشنایی با فرهنگ ناشنوایان» است. زیرا ارتباطات ناشنوایان بر مبنای یک سری برداشت ها، تصاویر و زبان مخصوص به خودشان شکل می گیرد که بیشتر جامعه شنوا از آن بی اطلاعند، زبان اشاره، فرهنگ لغات خاص و لب خوانی که بین ناشنوایان رایج است مختص خود آن هاست و بد نیست که در طول این هفته عموم مردم با آن کمی بیشتر آشنا شوند. وی با اشاره به اهمیت طرح غربالگری برای تشخیص نوزادان کم شنوا و ناشنوا در کشور ادامه داد: غربالگری در ۲ حوزه معاونت پیشگیری و توانبخشی پیگیری می شود. پس از غربالگری، مرحله تشخیص پیگیری می شود. گروهی که مشکل دارند و مشکوک هستند برای تست های بیشتر مورد بررسی قرار می گیرند و پس از مثبت بودن تست های بعدی نوع معلولیت مشخص می شود. متخصصان شنوایی در مراکز مرتبط دولتی و غیردولتی، مشکل شنوایی را تقسیم بندی کرده و خدمات مربوط به آن حوزه را به فرد ارائه می دهند.



از این مرحله کارشناسان دولتی و غیردولتی کارهایی نظیر تربیت شنیداری، ارائه سمعک، معرفی برای کاشت حلزون و غیره انجام می دهند.در واقع غربالگری صرفه جویی هزینه های خانواده فرد ناشنواست زیرا در صورت تشخیص به موقع کم شنوایی و ناشنوایی کودک تا پیش از ۳ ماهگی و مداخله قبل از ۶ ماهگی، کودک می تواند در پیشرفت مهارت های گفتاری و زبانی مثل بچه های طبیعی باشد. طبق آمارها حدود ۴۵۰ هزار ناشنوا یا کم شنوا در کشور ما زندگی می کنند. رضا غلامی در گفت وگو با ایسنا با اشاره به روز جهانی ناشنوایان گفت: هم اکنون ۱۲۱ هزار ناشنوا و کم شنوا در کشور شناسایی شده اند که ۹۳ هزار نفر آنان تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند و ۱۰۵ مرکز شنوایی سنجی و ۱۲۶ مرکز گفتاردرمانی دولتی و ۴۵ مرکز کودک و خانواده ناشنوا در بخش غیردولتی برای ارائه خدمات به ناشنوایان فعالیت می کنند.ما درباره کسب اطلاعات درخصوص مشکلات و مسائلی که جامعه ناشنوایان با آن روبه روست، با مهری خراسانی کارشناس امور ناشنوایان بهزیستی خراسان رضوی گفت وگو کردیم. وی در تعریف ناشنوایی می گوید: فردی که نتواند با استفاده از وسایل کمک شنوایی ارتباط کلامی برقرار کند یا کسی که افت شنوایی عمیق داشته باشد، در واقع دچار ناشنوایی یا کم شنوایی است. البته هر کسی تا اندازه ای دچار کم شنوایی هست، بعضی از افراد عادی قادر به شنیدن برخی فرکانس ها نیستند و در مقابل فردی که دچار ناشنوایی عمیق است، بعضی فرکانس های بم را احساس می کند، کم شنوایان می توانند از طریق وسایل کمک شنوایی با دیگران ارتباط برقرار کنند؛ به عبارتی افت شنوایی آن ها زیر ۷۰ دسی بل است. اگر بخواهیم درباره علل ناشنوایی سخن بگوییم، باید تاکید کنیم که نمی توان بدون تحقیقات جامع و کاملی در این باره سخن گفت. ژن کم شنوایی حتی در افراد سالم هم وجود دارد و ۹۰ درصد ناشنوایان از پدر و مادر شنوا به دنیا می آیند. یعنی ژن کم شنوایی ژن بسیار شایعی است، اما ازدواج فامیلی یکی از عوامل مهم بروز کم شنوایی و ناشنوایی در کشور است. خراسانی با اشاره به انجام طرح غربالگری توسط سازمان بهزیستی می گوید: در این طرح تلاش می شود افراد ناشنوا و کم شنوا از بدو تولد شناسایی شوند و تحت درمان قرار بگیرند. این طرح در ۳ مقطع تعریف می شود.

قبل از تولد، حین تولد و بعد از تولد. قبل از تولد؛ ازدواج فامیلی و عوامل ژنتیکی، ابتلای مادر به سرخچه و دیگر بیماری های عفونی می تواند به کم شنوایی یا ناشنوایی منجر شود. نوزاد در حین تولد می تواند به علت کمبود اکسیژن و شرایط نامناسب وضع حمل مادر دچار این مشکل شود. پس از تولد عوامل بسیاری می تواند تاثیرگذار باشد. ابتلای کودک به بیماری هایی نظیر اوریون، عفونت ها، مننژیت، یرقان (زردی)، عفونت های درمان نشده گوش، ضربه شدید به گوش، قرار گرفتن نوزاد در برابر صوت غیراستاندارد و مواردی از این قبیل که در ابتلای فرد به کم شنوایی یا ناشنوایی تاثیر دارد. هم چنین در سنین بزرگسالی استفاده بیش از حد از هدفون، قرار گرفتن در برابر صداهای غیراستاندارد و بسیار شدید، ابتلا به پیرگوشی، آلودگی صوتی ناشی از ترکیدن ترقه در ایامی مانند چهارشنبه سوری، به افت شنوایی منجر می شود. در طرح غربالگری هدف ما تشخیص نوزادان ۱،۲ و ۶ ماهه ناشنوا و کم شنواست. این طرح در واقع برای تعیین زمان مداخله سازمان بهزیستی برای درمان است. در صورت نیاز نوزاد به سمعک، سمعک تجویز می کنیم و برنامه های توان بخشی را به صورت والد محور پی گیری می کنیم. به این ترتیب والدین را آموزش می دهیم تا از افت شنوایی و گفتاری بیشتر کودک جلوگیری کنند. نکته این جاست که اگر این کارها به موقع انجام شود، توانایی گفتاری و شنیداری کودک مثل کودکان عادی ارتقا پیدا می کند. مهم ترین مشکل ناشنوایان، ناتوانی برقراری ارتباط با جامعه است. مشکلات مالی یکی از مهم ترین دغدغه های خانواده های دارای یک یا چند فرزند ناشنوا و هزینه های مربوط به این عارضه بسیار بالاست و از زمان تشخیص کم شنوایی، خانواده با مشکلات مالی زیادی روبه رو می شود. پذیرش کودک ناشنوا یا کم شنوا برای بعضی از والدین بسیار دشوار است، از این رو بعضی از والدین پس از اطلاع از ناشنوایی یا کم شنوایی فرزند خود، با وجود هشدارهای کارشناسان در این باره، او را تا سنین ۲ تا ۳ سالگی از دریافت کمک های توانبخشی محروم می کنند. غافل از این که برای کودک در این سنین نمی شود کاری کرد. بنابراین افزایش اطلاعات و آگاهی در این باره برای والدینی که دارای فرزند کم شنوا یا ناشنوا هستند، در اولویت قرار دارد. کارشناس سازمان بهزیستی درباره مراکز شنوایی شناسی و گفتاردرمانی می گوید: علاوه برکارهای روزمره ای که در این مراکز انجام می شود، به خانواده ها و کودکان کم شنوا یا ناشنوا آموزش داده می شود که چگونه خود را برای ورود به مدرسه آماده کنند. کودکان پس از دریافت کمک های توان بخشی می توانند در مهد عادی و در کنار دیگر کودکان آموزش ببینند. سازمان بهزیستی همکاری نزدیکی با این مراکز دارد، درباره کاشت حلزون نیز مراکز خصوصی و دولتی با حمایت سازمان بهزیستی این عمل را روی بیماران انجام می دهند.

متاسفانه بیشتر مردم اطلاعات اندکی درباره ناشنوایی دارند و فرق بین فرد کم شنوا یا ناشنوا را نمی دانند و تصور می کنند که آن ها به کلی از برقراری ارتباط عاجزند در صورتی که این افراد با کمک وسایل کمک آموزشی، می توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. از سوی دیگر ناشنوایان پس از ورود به جامعه و هنگام تحصیل یا ازدواج با مشکلات بسیاری دست به گریبان می شوند و کمبود رابط یکی از مهم ترین مشکلات آن هاست. تامین رابط یکی از وظایف سازمان بهزیستی است اما متاسفانه رابط برای ناشنوایان به اندازه کافی تربیت نشده است و رابط هایی هم که کار می کنند کم کم بازنشسته می شوند. با توجه به این موارد، ناشنوایان نوعی بدبینی به جامعه پیدا می کنند و از برخوردهایی که در جامعه، مردم، مراکز آموزش و غیره می بینند به شدت آزرده می شوند. ضعف فرهنگی نیز در مورد ناشنوایان باعث عقب ماندن آن ها از جامعه می شود و این اتفاقی است که درباره تمام معلولان رخ می دهد. البته بی گمان طی سال های آینده دورنمای بهتری برای آن ها وجود خواهد داشت، زیرا با پیشرفت فناوری و امکاناتی که در اختیار آن ها قرار خواهد گرفت، زندگی و برقراری ارتباط با آن ها بسیار راحت تر خواهد بود. همان طور که ۱۰ سال گذشته بسیاری از امکانات فعلی وجود نداشت. در مجموع باید گفت هفته جهانی ناشنوایان مناسبت خوبی برای طرح مشکلات، شناسایی توانایی های آنان به جامعه، افزایش اطلاعات و آگاهی والدین درباره اهمیت طرح غربالگری، پی گیری مشکلات کودکان ناشنوا و استفاده از برنامه های توان بخشی است.