بررسی اپیدمیولوژی و آسیب شناسی و تظاهرات کلینیکی سرطان زبان

این مطالعه به صورت گذشته نگر بر روی 91 بیمار مبتلا به کانسر زبان که از اول فروردین 69 تا آخر اسفند 74 به بیمارستان امام خمینی و انستیتوکانسر مراجعه کردند صورت گرفت. 4 پرونده بدلیل نقص زیاد حذف شد. متغییرهای مورد مطالعه عبارتند از :سن، جنس، پاتولوژی، مورفولوژی، اولین علامت بالینی، فاصله زمانی شروع اولین علامت تا هنگام مراجعه، عوامل مساعده کننده و محل تومور.
از میان بیماران مراجعه کننده 55 نفر مرد و 32 نفر زن بودند. بیشترین شیوع سنی در دهه 7 بود. شایعترین تومور بدخیم زبان SCC است که اکثرا دارای درجه تمایز خوب هستند و بیشترین فاکتور خطر سیگار است و محرک دندانی ولکوپلاکی در مراحل بعدی هستند. در مورد الکل به عنوان فاکتور خطر به دلیل مسایل مذهبی معمولا پرسش صورت نگرفته بود. شایع ترین علامت بیماران هنگام مراجعه زخم پایدار و بدون درد است. در اکثر موارد تومور در قسمت جانبی رخ می دهند و شایعترین محل یک سوم جانبی میانی است. فاصله زمانی بین شروع علامت تا تشخیص به طور متوسط 3/9 ماه بود. به دلیل نقص موجود در پرونده ها و عدم پی گیری بیماران امکان بررسی درمانی در بیماران وجود نداشت.

در این تحقیق 78 بیمار مبتلا به کانسر زبان مورد بررسی قرار گرفتند. از آنها 55 نفر (2/63%) مرد و 32 نفر (8/36%) زن بودند. متوسط شیوع سنی 9/61 سال بود. بیشترین شیوع سنی در دهه 7 (8/30%) و بعد در دهه 8 (7/29%) مشاهده شد که نسبت به آمارهای خارجی بیماران ما کمی مسن تر هستند. شایعترین تومور بدخیم SCC (9/98%) است. در این مطالعه فقط یک مورد آدنوئید کیستیک کارسینوم مشاهده شد که در یک مرد 45 ساله بود. اکثر تومورها دارای درجه تمایز خوب بودند. 40 نفر (5/63%) دارای درجه تمایز خوب، 19 نفر (2/30%) دارای درجه تمایز متوسط و 4 نفر (3/6%) دارای درجه تمایز ضعیف بودند.

از نظر مورفولوژی اکثر تومورها دارای نمای اولسر و انفیلتراتیو بودند. 56 نفر (1/69%) نمای اولسروانفیلتراتیو، 10 نفر (3/12%) انفیلتراتیو، 5 نفر (2/6%) اولسراتیو 10 نفر (3/12%) نمای اگزوفیتیک داشتند اغلب تومورها در قسمت میانی و لترال زبان رخ میدهد. در 50 نفر (5/62%) تومور در قسمت میانی در 18 نفر (5/22%) یک سوم خلفی، 6 نفر(5/7%) یک سوم قدامی و 6 نفر(5/7%) زیر زبان رخ داده بود. در بررسی فاکتورهای خطر شایع تر فاکتور خطر سیگار بعنوان فاکتور خطر شیوع کمتری دارد 10 نفر(5/11%) دارای دندان مصنوعی و 7 نفر (8%) دارای لکوپلاکی بودند. شایع ترین علامت هنگام مراجعه زخم پایدار و بدون درد بود که در 54 نفر (1/62%) مشاهده شد که از این نظر تفاوتی با آمارهای خارجی ندارد و بعد از آن توده بود که در 22 نفر (3/25%) دیده شد سایر علایم مشاهده عبارت بودند از در 6 نفر (9/6%)، سوزش 2 نفر (3/2%) غده لنفی 1 نفر (1/1%)، سوزش و زخم 1 نفر (1/1%) توده 1 نفر (1/1%).
در بررسی فاصله زمانی بین ایجاد علایم بالینی و تشخیص بیماری مدت زمان بدست آمده بطور متوسط 3/9ماه بود چون تعداد بیمارانی که بعد از سال اول تشخیص داده شدند کم بود این بیماران در محاسبه کنار گذاشته شدند و سپس مدت زمان متوسط بدست آمد که 9/4 ماه بود. ازآنجا که زبان ارگانی است که در معرض دید بیمار است و ضایعات ایجاد شده در آن برای بیمار نگران کننده است در اغلب موارد بیماران زود به پزشک مراجعه کرده اند ولی به طور متوسط بعد از حدود 5 ماه بیوپسی شده و تشخیص داده شدند که این نشانگر عدم توجه پزشکان به این بیماری است در تحقیق انجام شده بین شایع ترین سن ابتلاء در زن و مرد تفاوتی وجود نداشت همچنین سن و جنس بیمار، محل تومور، مصرف سیگار روی درجه تمایز تومور تاثیر نداشت.
رساله پزشكي دكتر مسعود مشایخ – 1375
استاد راهنما : دكتر ابراهيم رزم پا......به نقل از سایت اقای دکتر رزم پا
www.razmpa.com/pe